น้ำมันที่มีค่าดัชนีความหนืดสูง คุณมักจะได้ยินคำว่า ความหนืด อยู่เสมอ โดยพื้นฐานแล้ว ความหนืดของน้ำมันหมายถึงความง่ายในการเทน้ำมันที่อุณหภูมิหนึ่งๆ น้ำมันที่บางกว่าจะไหลได้ง่ายขึ้นที่อุณหภูมิต่ำและมีความหนืดต่ำ ในขณะที่น้ำมันที่ข้นกว่าจะมีความหนืดสูงกว่า  ในสภาพอากาศหนาวเย็น น้ำมันชนิดบางจะลดแรงเสียดทานและช่วยให้เครื่องยนต์สตาร์ทเร็วขึ้น ในอุณหภูมิที่สูงขึ้น น้ำมันหนาจะรักษาแรงดันน้ำมันและความแข็งแรงของฟิล์ม และรองรับน้ำหนักบรรทุกที่หนักกว่า ประโยชน์ของน้ำมันเครื่อง ดัชนีความหนืดวัดความสามารถของน้ำมันในการต้านทานการเปลี่ยนแปลงของความหนืดเมื่ออุณหภูมิเปลี่ยนแปลง น้ำมันเครื่องหลายเกรดส่วนใหญ่ได้รับการผสมสูตรด้วยสารปรับปรุงดัชนีความหนืด ซึ่งใช้สารเติมแต่งโพลิเมอร์เพื่อช่วยรักษาความหนืดของน้ำมันให้สม่ำเสมอในช่วงอุณหภูมิที่หลากหลาย—ปกป้องชิ้นส่วนเครื่องยนต์จากการสึกหรอ  น้ำมันที่มีค่าดัชนีความหนืดสูงกว่าจะสามารถรักษาความหนืดได้ดีกว่าในช่วงอุณหภูมิที่กว้างขึ้น อย่างไรก็ตาม สารปรับปรุงดัชนีความหนืดเหล่านี้จะสลายตัวไปตามกาลเวลาเมื่อน้ำมันมีอายุมากขึ้น การเปลี่ยนน้ำมันเครื่องเป็นประจำจะช่วยป้องกันสิ่งนี้ได้